خشم و ترس از علائم بیماری اسکیزوفرنیا است.هر کدام از حالات هیجانی فوق میتواند واکنشی به هذیانها یا توهمات بیمار باشد.از آنجایی که بیمار نسبت به افکار هذیانی خود اعتقاد کامل دارد،كنترل واکنشهای هیجانی و رفتاری مربوطه به آن را از خود نشان میدهد.به عنوان مثال انزوای بیمار میتواند ناشی از ترس وی از این هذیان باشد که «وی تحت تعقیب قرار دارد».برخی شرایط و موقعیتها،رفتارهای پرخاشگرانه را در بیمار شعله ور میسازد.شناخت این شرایط میتواند در پیشگیری از این رفتارها و ایجاد جو آرام در کانون خانواده،در كنترل پرخاشگری بيمار تاثیر زیادی دارد.
توجه به نکات زیر خانواده را در تشخیص موقعیتهای ایجادکننده پرخاشگری کمک میکند:
۱- توجه كنيد كه بيمار در چه مواقعی پرخاشگر میشود.
۲- به دقت دريابيد كه بیمار در کجا بیشتر پرخاشگر میشود.
۳- تلاش كنيد تا عوامل روانی و هیجانی درون بیمار و وقایع خارجی ايجاد كنندهی رفتارهای پرخاشگرانه را بشناسید.
۴- سعی كنيد عوامل تشدید کننده و تداوم دهنده رفتارهای پرخاشگرانه را بشناسید.
۵- عوامل و شرایط موثر در کاهش رفتار پرخاشگرانه فرد را شناسایی نمایید.
چگونه با پرخاشگری مقابله كنيم؟
با استفاده از روشهای زیر میتوان در کاهش رفتارهای پرخاشگرانه بیمار مؤثر واقع شد.
۱- هنگامی که فرد عصبانی است از نزدیک شدن به وی و تماس بدنی با او اجتناب کنید.
۲- با فرد همدردی کنید و اجازه دهید عواطف و احساسات خود را بیان کند. به عنوان مثال میتوانید به او بگویید: «آیا چیزی ناراحتتان کرده است ؟»،«تمایل داريد از چیزهایی که شما را عصبانی میکند صحبت کنید؟».
۳- بهتر است سایر افرادی که تحمل و حوصله کمتری دارند و قبلاً نشان دادهاند که در مقابل پرخاشگری فرد عصبانی میشوند،محیط را ترک کنند.
۴- زمان عصبانیت و پرخاشگری فرد سعی کنید در منزل تنها نباشید. از همراهی سایر اعضا خانواده،دوستان یا همسایهها استفاده کنید.
۵- در موارد خیلی شدید محل را ترك كرده و از پلیس و اورژانس پزشکی کمک بخواهید.
۶- در صورت استمرار رفتارهای پرخاشگرانه فرد،اقدامات لازم جهت بستری کردن وی را آماده نمائید.
۷- هیچگاه بیمار را فریب ندهید حتی اگر فکر کنید که به نفع او است.
۸- تلاش کنید همیشه با بيمار رو راست باشید و روشن صحبت کنید.