اسکیزوفرنیا یک بیماری است که معمولا در سنین نوجوانی و جوانی آغاز شده و اگر پیگیری و درمان نشود ماهیت پیشرونده داشته و بسیاری از توانایی‌های فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. علی رغم اطلاعات ما در مورد بیماری که نشان دهنده پراکندگی فامیلی است، ولی شواهد نشان می‌دهد که هیچ کس از این بیماری مصون نیست.
علائم بیماری معمولا به تدریج شروع شده به گونه ای که در مراحل اولیه برای خانواده قابل تشخیص نیست ولی با گذشت زمان علائم برجسته‌تر می‌شود. گاهی نیز علائم بیماری با سرعت بیشتری آغاز شده و در عرض چند روز تا چند هفته به اوج خود می‌رسد. علائم بیماری به گونه‌ای است که بسیاری از جنبه‌های مختلف روانی فرد را تحت تاثیر قرار داده و در صورت عدم مراجعه به پزشک و درمان موجب می‌شود تا فرد نتواند کارایی خود را حفظ کند.
علائم اصلی متنوع است ولی معمولا از یک گوشه گیری ساده، کم‌حرفی، عدم علاقه به شرکت در بین فعالیت‌های جمعی اعم از اعضای خانواده و دوستان و درخود فرو رفتن آغاز شده و به تدریج با پیشرفت بیماری علائم دیگری به آن اضافه می‌شود. گاهی علائم با افکار بدبینانه آغاز شده و بیمار فکر می‌کند که توسط دیگران مورد اذیت و آزار قرار گرفته و یا تحت تعقیب یا کنترل دیگران است. به عبارت دقیق‌تر اراده وی در اختیار خود او نیست و این دیگران هستند که اراده وی را در اختیار دارند. گاهی نیز بیمار ادعاهای عجیب و غریب می‌کند به عنوان مثال فکر می‌کند که دیگران برای مسموم کردن وی در غذایش سم ریخته‌اند و به همین دلیل از غذا خوردن پرهیز می‌کند. علاوه بر این ها بیمار گاهی صداهایی می‌شنود که با او حرف می‌زنند و یا به وی دستور می دهند تا کاری را که از او خواسته اند انجام دهد. به دنبال همین افکار بدبینانه و صداهاست که بیمار کلافه شده و از خود رفتار های غیر عادی، خنده های بیجا و گاهی خشونت بروز می‌دهد. به تدریج با پیشرفت بیماری فرد نسبت به مراقبت از خود دچار مشکل شده و فعالیت‌های روزمره از جمله لباس پوشیدن، غذا خوردن و نظافت شخصی نیز تحت تاثیر قرار می گیرد.
لازم به ذکر است تشخیص بیماری بر عهده پزشک است و هر کس این علائم را نشان دهد نشانه این نیست که وی به بیماری اسکیزوفرنیا مبتلا ست، زیرا بیماری‌های دیگری هم هستند که علائم مشابه این بیماری را دارند و نباید آنها را با اسکیزوفرنیا اشتباه گرفت. آن چه که مسلم است به محض مشاهده هر کدام از مجموعه علائم فوق، خانواده باید برای ارزیابی بیشتر و تشخیص گذاری به پزشک مراجعه کند.
دکتر مهدی نصر
هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران
رئیس هیات مدیره انجمن احبا