طبق نظر متخصصان، مثلث سلامت سه ضلع دارد.
۱. ورزش و فعالیت های ورزشی (مستمر)
۲. تغذیه(مناسب)
۳. مدیریت استرس.
یعنی توجه به این سه حوزه از علم،وعمل به احکام آنها سبب افزایش سلامتی،نیرومندی و زیبایی میگردد.
۱-مبانی مهم علوم ورزشی شامل فیزیولوژی،آناتومی، آسیب‌شناسی، روانشناسی ورزشی و حرکت شناسی و…. است.
۲-علم تغذیه به رابطه تغذیه وعادات غذایی درست و نادرست،مصرف غذاهای مناسب و نامناسب،مصرف مایعات کافی،مصرف گروه‌های اصلی مواد غذایی و رابطه آنها باسلامت و بیماری می‌پردازد.
۳-مدیریت استرس هم به تاثیرات استرس و اضطراب بر سلامت می‌پردازد و بسیاری از حوزه‌های علم و فن را شامل میشود، مثل روانپزشکی،روشها و سبکهای مختلف رواندرمانی،(معنویت درمانی،ورزش درمانی،هنردرمانی….،آموزش مهارتهای زندگی)، که با توصیه و مداخلات صاحب نظران،متخصصان،مربیان درمانگران و…. به کمک سلامت انسانها می‌آیند .
در موردارتباط ورزش و فعالیتهای ورزشی مستمر و تاثیرات آن در سلامت انسانها به صورت عام، و ارتباط ورزش و توانبخشی ورزشی به صورت خاص درسایر بیماران،به خصوص بیماران اعصاب و روان و اسکیزوفرنیا به توضیحات و تجاربی که در طول این چند سال همکاری و دانش آموختگی در محضراساتید این دو حوزه علمی (روانپزشکی وپزشکی ورزشی) و کار با بیماران و مددجویان آموخته و کسب کرده‌ام می‌پردازم.
امروزه ورزش‌درمانی و توانبخشی ورزشی به عنوان یکی از درمانهای کمکی و پیشگیرانه در درمان بیماری‌ها به خصوص بیماران روانپزشکی جایگاه مهم و موثری دارد.شکی نیست که مهمترین صفت یک انسان زنده،حرکت و تحرک و انسان مرده( از نظرجسمی ) عدم تحرک و سکون و جمود است،که با افزایش سن و بیماری‌های مختلف جسمی و روانی، توانایی‌های حرکتی بدن کم و کمتر میگردد،ومیل به کم تحرکی،سکون و جمود بیشتر میشود. طبق (قانون اینرسی یا ماند) اگر وسیله‌ای به مدت طولانی مورد استفاده قرار نگیرد و یا بی‌حرکت و بی‌استفاده بماند،بتدریج در عملکرد آن اختلال وتخریب شروع میشود،که این قانون در مورد جسم و ذهن و حتی عقل انسان هم صادق است.یعنی رو به زوال می‌روند.بنابراین در بیماران اعصاب و روان و به خصوص اسکیزوفرنیا که میل به برقراری ارتباط با دنیای خارج از خود، کم و کمتر میشود منجر به کم شدن روابط بیرونی،گوشه گیری،بدبینی،و درنهایت کاهش عملکرد میگردد.
تشویق و ایجاد انگیزه حرکت و فعالیتهای ورزشی، بازیها می‌تواند در محیطهای شاد و مفرح ورزشی که بستری مناسب دارند، سبب شروع و افزایش حرکت آنها،از انزوای درونی به حرکت بیرونی،و ارجاع و تشویق آنها به ورزش گردد تا زیر نظرمتخصصان،مربیان،درمانگران وروانشناسان،مداخلات متخصصانه آنها آغاز،و مددجویان را به سطح مطلوبتری از عملکرد قبلی برسانند.به این دلیل می‌توان بر اهمیت و تاثیر ورزش مستمر در توانبخشی انسانهای سالم به صورت عام،و همچنین در توانبخشی بیماران اعصاب و روان و اسکیزوفرنیا به صورت خاص تاکید کرد،و مشکلات ارتباطی و آموزشی آنها را مورد ارزیابی و آموزش قرار داد.
فوایدقابل توجه ورزش وفعالیتهای ورزشی مستمر شامل:
۱- افزایش قدرت عضلانی و جلوگیری از سقوط که از عوارض داروها میباشد.
۲- افزایش خلاقیت،تمرکز،توجه،استقامت،قدرت،چابکی،شادابی،سرعت،توان و…..
۳- بهبود روابط فردی،بین فردی، خانوادگی و اجتماعی
۴- خواب و استراحت بهتر
۵- افزایش تواناییهاو مهارتهای خودمراقبتی
۶– ایجاد بستر مناسب برای آموزش نیازهای آموزشی مددجویان
۷– تخلیه انرژی و احساسات و هیجانات منفی.
امید است که صاحبان دانایی و توانایی به این موضوع توجه کنند.
محسن نیکوکار
روان‌پرستار بیمارستان روزبه و مرکز روزانه احبا